CG Today : กลโกงการเอาเปรียบ เมื่อคนวงในเล่นเกมเหนือตลาด

แสงแดดยามเช้าทอประกายระยิบระยับบนใบหญ้าที่ชุ่มด้วยน้ำค้าง ณ สนามกอล์ฟหรูระดับ 5 ดาวแห่งหนึ่ง เสียงนกร้องประสานกับเสียงลมพัดใบไม้ไหวสร้างบรรยากาศอันแสนสงบ แต่ในความสงบนั้นกลับซ่อนความเคลื่อนไหวครั้งใหญ่ที่กำลังจะเกิดขึ้นในตลาดหุ้นแห่งหนึ่ง

“คุณอดัม วันนี้สภาพอากาศดีเหมาะกับการตีกอล์ฟมากเลยนะครับ” เสียงทักทายจากชายวัยกลางคนที่เพิ่งก้าวลงจากรถหรูคันงาม

“ครับคุณเจสัน วันนี้ผมมีเรื่องสำคัญจะปรึกษาพี่ด้วย” นายอดัม ตอบกลับพลางเหลือบมองซ้ายขวาอย่างระแวดระวัง

ทั้งสองเดินเข้าไปในคลับเฮ้าส์หรู พูดคุยกันเบา ๆ ท่ามกลางบรรยากาศที่เต็มไปด้วยนักธุรกิจระดับสูง ไม่มีใครรู้ว่าการพูดคุยในวันนั้นจะนำไปสู่หนึ่งในคดีการใช้ข้อมูลภายในที่สำคัญของตลาดทุน

แผนการณ์ที่แยบยล

“คุณอดัมครับ ผมได้จัดเตรียมทุกอย่างพร้อมแล้ว” เจสัน เอ่ยเบา ๆ ขณะเดินไปยังจุดตีกอล์ฟที่ไกลออกไปจากผู้คน “ผมเปิดบัญชีซื้อขายหุ้นไว้หลายบัญชีกับโบรกเกอร์ต่าง ๆ เพื่อกระจายการซื้อขาย”

นายอดัม พยักหน้าอย่างพอใจ “ดีครับพี่ เราต้องระวังเรื่อง Volume ด้วย ถ้าซื้อมากเกินไปจะเป็นที่สังเกต” เขาหยิบกระดาษแผ่นเล็ก ๆ ที่จดตัวเลขออกมา “ผมวิเคราะห์มาแล้ว ปกติหุ้น SSS มี Volume เฉลี่ยวันละ 200,000 หุ้น เราจะทยอยซื้อวันละไม่เกิน 2 - 3% ของ Volume ปกติ แบ่งออกเป็นล็อตเล็ก ๆ ผ่านหลาย ๆ บัญชี”

“แล้วเรื่องราคาล่ะครับ” นายเจสัน ถามพลางเหวี่ยงไม้กอล์ฟเบา ๆ

“ราคาตลาดตอนนี้อยู่ที่ประมาณ 400 บาท แต่เรารู้ว่าบริษัท XYZ จะเข้าซื้อที่ 700 บาท” นายอดัม กระซิบ “ผมได้ข้อมูลมาจากการประชุมบอร์ดล่าสุด ตอนนี้อยู่ระหว่างการเจรจาขั้นสุดท้ายกับบริษัท SSS เรื่องนี้ยังเป็นความลับระดับสูง”

นายเจสัน ยิ้มพอใจ “งั้นผมจะเริ่มทยอยซื้อตั้งแต่พรุ่งนี้ครับ ใช้หลายบัญชี แต่ละบัญชีจะซื้อหุ้นจำนวนไม่มาก ส่งคำสั่งซื้อเป็นช่วง ๆ ไม่ให้เป็นที่ผิดสังเกต”

“ใช่ครับ” นายอดัม ตอบ “และที่สำคัญ เราต้องระวังเรื่อง Pattern การส่งคำสั่งด้วย ส่วนเรื่องเงินผมจะโอนผ่านบัญชีที่ไม่เชื่อมโยงกับผมโดยตรง”

ทั้งสองวางแผนอย่างละเอียดรอบคอบ โดยมีเป้าหมายรวม คือ การซื้อหุ้น SSS จำนวนมากที่สุดก่อนที่ข่าวการเข้าซื้อกิจการจะถูกประกาศอย่างเป็นทางการในอีก 4 วันข้างหน้า พวกเขารู้ดีว่าเมื่อข่าวออกมา ราคาหุ้นจะต้องพุ่งขึ้นอย่างรุนแรง เพราะราคาเสนอซื้อที่ 700 บาทต่อหุ้นนั้นสูงกว่าราคาตลาดมาก

“แล้วเรื่องการขายล่ะครับ” นายเจสัน ถามเพิ่มเติม

“เราจะไม่ขายทันทีที่ข่าวออกครับ” นายอดัม ตอบ “รอให้ผ่านไปสักพัก ค่อย ๆ ทยอยขาย อาจจะรอจนถึงช่วง Tender Offer เลยก็ได้ จะได้ราคาเต็มที่ 700 บาท”

กลไกการตรวจจับ

แต่สิ่งที่ทั้งสองไม่รู้ คือ ระบบตรวจจับความผิดปกติของราคาหุ้น ได้เริ่มทำงานแล้ว หน้าจอคอมพิวเตอร์ในห้องควบคุม แสดงกราฟแท่งสีแดงกะพริบ เมื่อระบบตรวจพบความผิดปกติของการซื้อขายหุ้น SSS

“คุณฟิลิปส์ ดูนี่ครับ” เจ้าหน้าที่หน่วยเฝ้าระวังการซื้อขายชี้ไปที่หน้าจอ “ระบบ Alert แจ้งเตือนการซื้อขายผิดปกติของหุ้น SSS มาสามวันติดต่อกันแล้ว”

หัวหน้าผู้ตรวจสอบการซื้อขายหลักทรัพย์เดินเข้ามาดูใกล้ ๆ “แสดงรายละเอียดให้ผมดูหน่อย”

บนหน้าจอปรากฏข้อมูลการวิเคราะห์ ทั้งการเพิ่มขึ้นของ Volume การซื้อขายเฉลี่ย ในช่วงที่การซื้อขายผิดปกติ รูปแบบการส่งคำสั่งซื้อที่กระจายผ่านหลายโบรกเกอร์ การเชื่อมโยงของบัญชีซื้อขายที่มีความสัมพันธ์กัน และความผิดปกติของ Bid/Offer Pattern ที่แสดงถึงการสะสมหุ้น

“ผมจะสั่งให้ทีมตรวจสอบเชิงลึกเข้าไปดูประวัติของบัญชีเหล่านี้” หัวหน้าผู้ตรวจสอบสั่งการ “และขอดูข้อมูลการซื้อขายย้อนหลัง รวมถึงความเชื่อมโยงกับบุคคลวงใน”

ทีมตรวจสอบได้รวบรวมหลักฐานก็พบการเชื่อมโยงระหว่างบัญชีซื้อขายกับนายเจสัน ตรวจพบรูปแบบการโอนเงินที่ผิดปกติ วิเคราะห์ Timeline ของการซื้อขายเทียบกับข้อมูลการประชุมบอร์ดของบริษัท XYZ และ บริษัท SSS ตรวจสอบประวัติการติดต่อและความสัมพันธ์ระหว่างนายเจสันและนายอดัม

“เรามีหลักฐานเพียงพอแล้ว” หัวหน้าผู้ตรวจสอบให้ประสานกับสำนักงานบังคับคดีและตำรวจ เพื่อเตรียมการดำเนินคดี

“เราต้องทำให้คดีนี้เป็นบทเรียน” หัวหน้าผู้ตรวจสอบกล่าวกับทีมงาน “เพื่อป้องกันไม่ให้มีการใช้ข้อมูลภายในเอาเปรียบนักลงทุนอื่นอีก”

บทลงโทษที่ผู้ร่วมกระทำความผิดต้องเผชิญประกอบด้วย

1. บทลงโทษทางอาญาและทางแพ่ง ทั้งโทษจำคุก ค่าปรับ และการริบทรัพย์ที่ได้มาจากการกระทำผิด
2. บทลงโทษสำหรับผู้บริหาร ห้ามเป็นกรรมการหรือผู้บริหารในบริษัทจดทะเบียนตลอดชีวิต

ผลกระทบทางสังคม

• การสูญเสียชื่อเสียงและความน่าเชื่อถือ
• การถูกสังคมประณาม โดยเฉพาะในแวดวงธุรกิจ
• การสูญเสียโอกาสทางธุรกิจในอนาคต
• ผลกระทบต่อครอบครัวและคนใกล้ชิด

กรณีศึกษาที่น่าสนใจจากต่างประเทศ

คดี Martha Stewart (2003)

• มหาเศรษฐีนีชื่อดังขายหุ้น ImClone Systems หลังได้ข้อมูลภายใน
• ถูกจำคุก 5 เดือนและกักบริเวณ 5 เดือน
• เสียค่าปรับกว่า 195,000 ดอลลาร์
• มูลค่าหุ้นบริษัทของเธอดิ่งลง 40% หลังคดี

คดี Mathew Martoma (2014)

• อดีตผู้จัดการกองทุน SAC Capital
• สร้างกำไรและหลีกเลี่ยงการขาดทุนรวม 275 ล้านดอลลาร์
• ถูกจำคุก 9 ปีและริบทรัพย์ 9 ล้านดอลลาร์
• ใช้ข้อมูลภายในเกี่ยวกับผลการทดลองยารักษาอัลไซเมอร์

บทเรียนสำหรับนักลงทุน

เหตุการณ์นี้เป็นบทเรียนสำคัญสำหรับนักลงทุนในการป้องกันตนเองจากการถูกเอาเปรียบในตลาดหุ้น โดยนักลงทุนควรสังเกตสัญญาณเตือนและศึกษาข้อมูลจากแหล่งต่าง ๆ

การสังเกตสัญญาณเตือนด้านราคา เช่น การพุ่งขึ้นหรือลงของราคาอย่างรวดเร็วโดยไม่มีปัจจัยสนับสนุน ราคาเคลื่อนไหวผิดทิศทางจากดัชนีตลาดหรือหุ้นในกลุ่มอุตสาหกรรมเดียวกัน การเกิด Gap ของราคาบ่อยครั้งโดยไม่มีเหตุผลชัดเจน

การสังเกตความผิดปกติด้านปริมาณการซื้อขาย เช่น ปริมาณการซื้อขายเพิ่มขึ้นอย่างผิดปกติเมื่อเทียบกับค่าเฉลี่ย มีการซื้อขายในช่วงเวลาเดิม ๆ ด้วยปริมาณใกล้เคียงกัน การเกิด Volume Spike โดยไม่มีข่าวสนับสนุน สัดส่วนปริมาณการซื้อขายต่อ Free Float ที่สูงผิดปกติ

การติดตามพฤติกรรมผู้บริหารและผู้ถือหุ้นรายใหญ่ เช่น การเปลี่ยนแปลงการถือครองหลักทรัพย์ของผู้บริหาร รายการระหว่างกันที่อาจมีความขัดแย้งทางผลประโยชน์ การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างผู้ถือหุ้นที่มีนัยสำคัญ ประวัติการทำผิดกฎเกณฑ์ในอดีตของผู้บริหาร

เทคนิคการป้องกันตนเอง

• ตั้ง Stop Loss ที่เหมาะสมและเคร่งครัด
• ไม่เข้าซื้อหุ้นที่มีความผิดปกติของราคาและปริมาณ
• กระจายการลงทุนเพื่อลดความเสี่ยง
• ศึกษาข้อมูลให้รอบด้านก่อนตัดสินใจลงทุน
• หลีกเลี่ยงการซื้อขายตามข่าวลือหรือการชี้นำจากกลุ่มต่าง ๆ

บทส่งท้าย

ความเชื่อมั่นในตลาดทุนเป็นสิ่งที่สร้างยาก แต่ทำลายง่าย การใช้ข้อมูลภายในและการสร้างราคาหุ้นไม่เพียงทำลายความเชื่อมั่นของนักลงทุน แต่ยังส่งผลกระทบต่อระบบเศรษฐกิจโดยรวม การพัฒนาระบบป้องกันและการบังคับใช้กฎหมายอย่างจริงจังจึงเป็นสิ่งสำคัญที่ทุกภาคส่วนต้องร่วมมือกัน

สำหรับนักลงทุน การศึกษาข้อมูล ติดตามข่าวสาร และระมัดระวังความผิดปกติของราคาและปริมาณการซื้อขายยังคงเป็นเกราะป้องกันที่ดีที่สุด เพราะในตลาดหุ้น โอกาสและความเสี่ยงมักมาพร้อมกันเสมอ

ฝ่ายพัฒนาธุรกิจเพื่อความยั่งยืน
ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย